Cao Bằng – Nằm ở vùng Đông Bắc của Việt Nam là mảnh đất giàu truyền thống cách mạng. Không chỉ được bạn bè trong và ngoài nước biết đến với nhiều di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh đẹp mà còn là một vùng đất với nền văn hóa ẩm thực đặc sắc. Trong những thức quà ngàn năm ấy không thể không kể đến món phở chua! Phở chua Cao Bằng từ lâu đã trở thành món ngon nức tiếng, là sự kết hợp hoàn hảo giữa truyền thống và hiện đại – gói gọn cả tinh hoa ẩm thực vào trong tô phở.
Phở chua có ở rất nhiều nơi như Hà Nội, Lạng Sơn, Bắc Kạn … Tuy nhiên mỗi nơi lại có một cách pha trộn chế biến khác nhau tạo nên những hương vị riêng. Nhưng với phở chua Cao Bằng, người ta dễ dàng cảm nhận được rất nhiều sự khác biệt. Phở Cao Bằng gây ấn tượng với cách chế biến cầu kì tỉ mỉ, nguyên liệu kết hợp công phu hoàn hảo. Vị phở lại đồng điệu và mới mẻ giữa truyền thống và hiện đại – là món ăn không thể bỏ qua khi tới Cao Bằng.
Từ cầu kì trong nguyên liệu …
Nguyên liệu quan trọng nhất trong món phở chua đó chính là bánh phở. Phở được chế biến rất cầu kì, đòi hỏi những người thợ làm phải có kinh nghiệm lâu năm. Cầu kì từ khâu chọn gạo, ngâm gạo đến khâu phối trộn các nguyên liệu lại với nhau. Gạo làm ra phở ngon phải là loại gạo Đông Xuân, loại gạo này tạo được liên kết và độ dai, mềm của sợi phở. Sau đó là khâu ngâm gạo sao cho phải đủ thời gian 6 – 8 tiếng, để cho hạt gạo mềm và liên kết tạo bánh mềm dai nhất. Tiếp đó khâu quyết định đó là say bột và tráng bánh làm sao cho bánh phở phải thật đều, mỏng để khi cắt sợi phở được đều nhất. Loại phở được chọn làm phở chua phải là những sợi phở mới tráng và cắt xong được phơi se lạnh, vừa dẻo vừa dai, không nát.
Phở chua ở Lạng Sơn chỉ dùng thịt nạc vai ( thịt xá xíu ); ở Bắc Kạn lại dùng thịt gà; ở Hà Nội dùng thịt bò và thịt gà để trộn phở. Riêng ở Cao Bằng nguyên liệu không thể thiếu để trộn phở đó chính là thịt lợn, thịt vịt, gan, dạ dày lợn và các loại củ quả khác,… Riêng thịt lợn phải là thịt lợn ba chỉ rán giòn bì, có màu vàng sậm. Vịt quay, phải chọn những con vịt béo tròn, trong bụng ướp đầy đủ các loại gia vị, đặc biệt không thể thiếu hương vị của quả hay lá mắc mật, sau đó nướng thật vàng làm dậy lên mùi của lá mắc mật. Gan lợi thái mỏng, rán xém mặt; dạ dày lợn được làm sạch, sau đó luộc qua rồi đem đi rán. Tiếp đó là miến dong. Miến làm phở chua phải là loại miến ngon có màu hơi sậm ( đó là loại miến chưa qua tẩy ) của vùng Nguyên Bình chao qua mỡ gà cho giòn tan.
Một vị không thể thiếu đó là khoai tầu (củ khoai to, bở và ngọt chỉ có ở Cao Bằng, Bắc Kạn). Khoai được thái chỉ, chao qua mỡ như chao miến thật vàng, giòn. Ngoài các nguyên liệu chính, một số thành phần làm dậy lên hương vị của món ăn không thể thiếu là lạc rang bỏ vỏ, các loại rau thơm thái mỏng: mùi, húng, dưa chuột,…
…tới sự công phu trong cách chế biến phở chua chuẩn vị Cao Bằng.
Để bát phở chua thực sự ngon, hấp dẫn, nước trộn phở phải thật ngon và có vị thanh. Công đoạn này đòi hỏi sự khéo léo và phải biết cách pha trộn. Thành phần để làm nước trộn phở gồm: Giấm, đường, mì chính nấu lên hòa trộn một chút bột dong riềng. Nước trộn được hòa với nước béo ngon nhất được lấy từ bụng vịt quay. Khi pha xong nước trộn có màu vàng sánh, nếm có vị chua ngọt.
Bánh phở sau khi tráng nước sôi, tãi ra cho thật nguội. Sau đó, xếp phở vào bát to, cho các loại nguyên liệu lên trên, rồi rắc lạc rang giã nhỏ và các loại rau thơm đã cắt nhỏ sẵn từ trước. Cuối cùng là rưới nước sốt đã chế biến. Tùy vào khẩu vị của thực khách có thể bỏ thêm một chút ớt, tiêu làm cho món ăn thêm phần kích thích.
Và thưởng thức phở chua cũng là một nghệ thuật.
Phở chua là món ăn nguội, béo nhưng lại không bị ngấy. Tại Cao Bằng phở chua là món không thể thiếu trong các tiệc cưới và đám cỗ. Bên cạnh đó tại các nhà hàng chuyên phục vụ đặc sản này, hương vị sẽ trọn vẹn và hoản hảo hơn.
Phở chua Cao Bằng ngoài ngon vì độ dẻo của bánh, vị bùi của gan hoà với độ béo của thịt ba chỉ, vịt quay… còn có vị ngậy của mỡ vịt, vị chua cay man mác của măng ớt, vị bùi của lạc và khoai, thơm của mác mật.
Khi thưởng thức lần đầu tiên chắc chắn bạn sẽ rất ghiền món này đấy! Khó lòng mà quên được hương vị chua chua, ngậy ngậy, mọi thứ hòa quyện với nhau thật sự hài hòa – một hương vị ôm trọn Cao Bằng!